Czy EMDR to tylko „machanie palcem”? Wyjaśniamy metodę

Wprowadzenie do EMDR

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), czyli terapia odwrażliwiania i przetwarzania za pomocą ruchów oczu, to metoda psychoterapeutyczna opracowana w latach 80. przez dr Francine Shapiro. Choć na pierwszy rzut oka może kojarzyć się z tajemniczym „machaniem palcem”, jest to naukowo poparta technika, która pomaga w przetwarzaniu trudnych wspomnień, szczególnie w kontekście traumy, lęków i innych zaburzeń emocjonalnych u dorosłych.

Wbrew stereotypom, EMDR to nie magia ani pseudonauka. To strukturalny proces terapeutyczny, który integruje elementy różnych podejść, takich jak terapia poznawczo-behawioralna, z unikalnym elementem bilateralnej stymulacji (np. ruchy oczu, dźwięki lub dotyk). W tym artykule wyjaśnimy, jak działa EMDR, dla kogo jest przeznaczona i dlaczego warto rozważyć tę metodę.

Jak działa EMDR?

Metoda EMDR opiera się na założeniu, że traumatyczne lub trudne wspomnienia mogą zostać „zablokowane” w mózgu, co prowadzi do utrzymujących się objawów, takich jak lęki, flashbacki czy negatywne przekonania o sobie. Terapia pomaga w ponownym przetwarzaniu tych wspomnień, aby przestały wywoływać silne emocje i negatywne reakcje.

Proces EMDR składa się z ośmiu faz:

1. Zbieranie historii i planowanie terapii – Terapeuta poznaje historię klienta i identyfikuje wspomnienia do przetworzenia.
2. Przygotowanie – Klient uczy się technik relaksacyjnych i buduje zaufanie do terapeuty.
3. Ocena – Wybór konkretnego wspomnienia i związanych z nim emocji, myśli oraz doznań fizycznych.
4. Odwrażliwianie – Klient skupia się na wspomnieniu, podczas gdy terapeuta stosuje bilateralną stymulację (np. ruchy oczu).
5. Instalacja – Wzmacnianie pozytywnych przekonań związanych z wspomnieniem.
6. Skanowanie ciała – Sprawdzanie, czy w ciele nie pozostały napięcia związane z wspomnieniem.
7. Zamknięcie – Powrót do stanu równowagi po sesji.
8. Ponowna ocena – Sprawdzanie efektów terapii w kolejnych sesjach.

Bilateralna stymulacja, często w formie śledzenia palca terapeuty oczami, pomaga mózgowi „przetworzyć” wspomnienie, podobnie jak dzieje się to podczas fazy REM snu. Dzięki temu trauma staje się mniej intensywna, a klient zyskuje nową perspektywę.

Dla kogo jest EMDR?

EMDR jest szczególnie skuteczna w leczeniu:

• Traumy – Zarówno pojedynczych wydarzeń (np. wypadek, przemoc), jak i złożonej traumy (np. przemoc w dzieciństwie).
• Zaburzeń lękowych – W tym lęku uogólnionego, fobii czy ataków paniki.
• Trudnych wspomnień – Np. związanych z żałobą, rozstaniem czy odrzuceniem.
• PTSD (zespół stresu pourazowego) – Metoda została pierwotnie stworzona z myślą o tym zaburzeniu.
• Niskiej samooceny – Często wynikającej z negatywnych doświadczeń z przeszłości.

Metoda jest odpowiednia dla dorosłych, którzy chcą pracować nad swoimi doświadczeniami w sposób aktywny i skoncentrowany. Choć EMDR wymaga gotowości do konfrontacji z trudnymi emocjami, terapeuta dba o to, by proces był bezpieczny i dostosowany do potrzeb klienta.

Mity o EMDR

Mit 1: „To tylko machanie palcem”

Ruchy oczu to tylko jeden z elementów terapii. Kluczowe jest kompleksowe podejście, które obejmuje przygotowanie, przetwarzanie wspomnień i integrację nowych przekonań. Bilateralna stymulacja to narzędzie, a nie cała metoda.

Mit 2: „EMDR to hipnoza”

EMDR nie wprowadza klienta w trans ani nie pozbawia go kontroli. Klient jest w pełni świadomy i aktywnie uczestniczy w procesie.

Mit 3: „Działa tylko na traumę”

Choć EMDR jest najbardziej znana z leczenia traumy, sprawdza się także w pracy z lękami, depresją, a nawet w budowaniu pewności siebie.

Dlaczego warto spróbować EMDR?

Badania naukowe potwierdzają skuteczność EMDR. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA) rekomendują tę metodę jako jedną z najskuteczniejszych w leczeniu PTSD. Co więcej:

• Szybkość działania – Często przynosi efekty szybciej niż tradycyjna terapia rozmowna.
• Trwałe rezultaty – Przetworzone wspomnienia rzadko wracają w formie nawracających objawów.
• Indywidualne podejście – Terapia jest dostosowana do unikalnych doświadczeń klienta.

Dla dorosłych zmagających się z ciężarem przeszłości EMDR może być przełomem, który pozwoli odzyskać spokój i kontrolę nad życiem.

Jak zacząć?

Jeśli zastanawiasz się, czy EMDR jest dla Ciebie, skonsultuj się ze mną. Przed rozpoczęciem terapii ocenię, czy metoda jest odpowiednia dla Twoich potrzeb i przygotuje Cię do procesu.